Արքեպիսկոպոս Հովնան Տերտերյանի շնորհավորական խոսքը Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու 175-ամյակի առթիվ
Սուրբ Ավետարանը մեր Հայրն է, իսկ Սուրբ Եկեղեցին մեր Մայրը (Վարդանանք)
|
Այս խոսքերը, որոնք արձագանքեցին Վաղարշապատի Նոր Քաղաքից (Սուրբ Էջմիածին), երկու Սյուներն են, որոնք սահմանում են յուրաքանչյուր հայ քրիստոնյայի հոգևոր և բարոյական նկարագիրը։
Իրապես, դարերի ընթացքում այս սրբազան ճշմարտությունները հիմք են հանդիսացել յուրաքանչյուր պատմական ժամանակաշրջանի փորձություններն ու դժվարությունները հաղթահարելու մեր ունակության համար և հանդիսանում են այսօրվա մեր գոյության աղբյուրը: Ավելին, այս հավիտենական ճշմարտություններին ապավինելը մեզ մխիթարում և հույս են ներշնչում ներկա անորոշությունների մեջ։
Ուրախ ենք իմանալ, որ այս տարի լրանում է Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու հիմնադրման 175-ամյակը՝ եկեղեցի, որն իր հիմնադրման օրվանից հավատարիմ է մնացել մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Ավետարանի տարածմանը: Բարի Լուրը, որ մարմնացած Աստծո միջոցով եկավ, լուսավորեց ամբողջ աշխարհը և վերափոխեց մարդկության կյանքը` ապահովելով հավիտենական կյանք Աստծո հետ:
Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու 175-ամյակի տոնակատարությունը մեզ հնարավորություն է տալիս ոչ միայն անդրադառնալ անցյալին, այլ նաև հավասարապես կենտրոնանալ եկեղեցու ներկայի և ապագայի վրա։
Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցին հիմնադրվել է 1846 թվականին Պոլսում և զարգացել է հայկական համայնքների ներսում։ Մենք համաձայն ենք Գերաշնորհ Տեր Մաղաքիա Արքեպիսկոպոս Օրմանյանի այն խոսքերի հետ, որ արևմտյան աշխարհի հետ անուղղակի հարաբերությունները հաստատվել են այն ժամանակ, երբ այդ հարաբերությունների ընդլայնումը սահմանափակ էր:
«Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու ավանդը մեծ է, հատկապես հայ ազգի հոգևոր զարգացման հարցում։ Ցանկանում ենք ընդգծել հետևյալը ավանդները.
19-րդ դարի կեսերին Սուրբ Գրքի թարգմանությունը դասական հայերենից ժամանակակից հայերենի, երբ լեզուն իր վերափոխման փուլում էր գտնվում, մեծ սխրանք էր, որը թույլ տվեց Ավետարանի ճառագայթող լույսը ներս մտնի հավատացյալների տները:
Հայ Ավետարանական շարժումը կարևոր դեր խաղաց մեր ժողովրդի մտավոր վերածննդի մեջ` նոր կարևոր հրատարակությունների և աշխատությունների միջոցով: Դրանք էին «Արշալույսը Արարատյան», «Դիտակ» և «Բյուրական», որոնք շարունակում են հարստացնել մեր ազգի մշակութային և գրական կյանքը: Այս գոհարների թվում է նաև «Հայկազյան Հայագիտական Հանդես»-ը, որը հայագիտական մասնագիտացմամբ գիտական հանդես է: Ավելին, Հայկազյան համալսարանը՝ բարձրագույն կրթության հայտնի հաստատությունը, հանդիսացել է հազարավոր հայ և ոչ հայ ուսանողների գիտական հարստացման աղբյուր:
Հայոց ցեղասպանությունը խլեց 1.5 միլիոն հայի կյանք, այդ թվում` Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու հավատացյալներին: 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանության արդյունքում մի շարք կրթական հաստատություններ, որոնք հիմնադրվել էին Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու ականավոր առաջնորդների կողմից, ոչնչացվեցին։ Սա կործանարար եղավ մեր ժողովրդին համար, ով մեծապես գնահատել է կրթությունը պատմության ընթացքում։
Այնուամենայնիվ, մեր ժողովրդի դիմադությունն ակնհայտ էր ցեղասպանությունից հետո: Հայ ավետարանականները հավատում էին անսպառ նվիրմանը, անկոտրուն ոգուն և մեր ժողովրդի արթնությանը, քանի որ ստեղծվեցին նոր մարդասիրական և կրթական հաստատություններ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, Ֆրանսիայում և այլուր: Անկասկած, Հյուսիսային Ամերիկայի Հայ Ավետարանական Միությունը տարբեր հանգրվաններով է անցել իր ստեղծման 50 տարիների ընթացքում: Նրա կազմակերպությունները, դպրոցները, կրթական և մշակութային հաստատությունները թույլ են տվել Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցուն շարունակել մեր Տիրոջ՝ Քրիստոսի Ավետարանը տարածելու առաքելությունը:
Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու առաքելությունն ուշագրավ է հայրենիքում, մանավանդ Հայաստանի անկախացումից հետո, որտեղ հազարավոր մեր հայրենակիցներ ստանում են հոգևոր սնունդ և մարդասիրական օգնություն:
Որպես մեր Տեր Քրիստոսի ծառա, Հայ Առաքելական Եկեղեցու հետևորդ՝ մենք կարող ենք հաստատել, որ յուրաքանչյուր կառույց՝ աշխարհիկ, թե կրոնական, անկասկած բախվում է մեծ մարտահրավերներին: Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցու 175-ամյակի տոնակատարությունն Աստծո փառքի վկայությունն է, քանի որ այս ազնիվ հաստատությունը հաղթահարել է շատ փոթորիկներ և դիմակայել է ժամանակի փորձությանը:
Համոզված ենք, որ Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցին հավատարիմ կմնա իր աստվածահաճո առաքելությանը և կշարունակի նպաստել մեր ժողովրդի բարգավաճմանը կրթական և մարդասիրական ջանքերի շնորհիվ։
Քրիստոսի սերը գերադաս է ամեն ինչից: Մեր իրական ցանկությունն ու աղոթքն է, որ Հայաստանյայց Ավետարանական Եկեղեցին շարունակի առաջնորդվել մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի աստվածային սիրով՝ ծաղկելով իր ծառայության և առաքելության մեջ ի փառս Աստծո և հայ ազգի բարգավաճման:
«Եվ հիմա մնում է հավատ, հույս, սեր՝ այս երեքը, և սրանցից մեծագույնը սերն է»: Ա Կորնթ․ 13:13